نوموفوبیا یا ترس از دست دادن تلفن همراه از دسته فوبیا هایی است که در آن شخص نمی تواند تلفن همراه خود را کنار بگذارد. نوموفوبیا را می توان از خطرات و مشکلات مربوط به فضای مجازی دانست.با پیشرفت تکنولوژی، چالش های بسیار جدیدی به فرآیند های روزانه ی ما افزوده می شوند. انواع بسیار جدیدی از فوبیا ها ظهور کرده اند (ترس از دست دادن تکنولوژی های مدرن) . از همان سالی که (1983) اولین تلفن های همراه به بازار آمدند، به سرعت جای خود را در میان اجتماع یافتند.

در کتاب DSM – V تعریفی از نوموفوبیا به دست نیامده است اما در کتاب DSM – IV  از این اختلال به عنوان "فوبیای بسیار مخصوص " یاد می شود. بر اساس نظریات روانشناسان متخصص این اختلال روانشناسی خود را در قالب استفاده بیش از حد از تلفن همراه نشان می دهد. عواملی که باعث ایجاد اختلالات روانشناسی نوموفوبیا می شوند، عبارتند از : عزت نفس بسیار پایین (وقتی که اشخاص به دنبال این هستند که از موبایل های خود در راه های نامناسب استفاده کنند) و همچنین می توان اینگونه برداشت کرد که نشانه های نوموفوبیا می توانند از سایر اختلالات روانشناسی نشات بگیرند، اختلالاتی مانند هراس های اجتماعی و یا اختلالات عصبی – اجتماعی و یا حمله ی هراس.

مروری بر پیشینه ی تحقیق

نوموفوبیا (Nomophobia)، اصطلاحی است که برای نخستین بار توسط محققان انگلیسی و از سال ۲۰۱۰ رواج پیدا کرده است و به عنوانی برای نداشتن ترس از دست دادن موبایل به کار می رود. نوموفوبیا یک نوع اختلال روان شناسی است که فرد هموراه ترس و هراس از دست دادن موبایل را دارد. عبارت و یا اختصار "موبایل، وسیله ایی که نباید از آن ترسید" در سال 2008 در یکی از مقاله های کشور انگلستان ، با همکاری شرکت YouGov ، برای بررسی اختلالات مربوط به موبایل ارائه شد. این تحقیق نشان داد که حدود 53% درصد از کاربران موبایل در انگلستان هنگام از دست دادن تلفن همراه خود و یا کم شدن باتری و یا عدم پوشش شبکه ، دچار اختلال نوموفوبیا می شوند. در این مقاله حدود 2163 نفر مورد بررسی و پژوهش قرار گرفتند. و پژوهشگران دریافتند که حدود 58% از مردان و 48% از زنان از این فوبیا رنج می برند و 9% اضافی هنگام خاموش بودن موبایل خود احساس استرس می کنند. 55% درصد از کسانی که در این تحقیق بودند، بیان کردند که ارتباطات خانوادگی باعث می شود که در هنگام خاموش بودن موبایل خود ، احساس نگرانی کنند.

مطالعه ی دیگری در همین موضوع به این نتیجه رسید که حدود 547 مرد ، دانشجویان لیسانس ، 23% از دانشجویان به نوموفوبیا دچار شده بودند، در حالی که 64% از آنها در خطر ابتلا به نوموفوبیا بودند. از میان این دانشجویان ، تقریباً 77% درصد از این بیماران حدود 35 بار در روز تلفن های خود را چک می کردند. در یکی از این گروه ها دو نفر هیچ وقت تلفن همراه خود را خاموش نمی کنند. مطالعه و فرضیات متعاقب از این فوبیا منجر به ایجاد دو دستگی در میان افراد فوبیای شد: اول، کسانی که استفاده از موبایل را تا حد بسیار زیادی کاهش دادند. دوم، کسانی که تصمیم گرفتند که برای همیشه موبایل های خود را کنار بگذارند. این موارد به نظر می رسد که برای کنار گذاشتن این اختلال آن را مسخره می کردند و یا آن را باور نمی کردند.

شواهد پژوهشی

با پیشرفت تکنولوژی، چالش های بسیار جدیدی به فرآیند های روزانه ی ما افزوده می شوند. انواع بسیار جدیدی از فوبیا ها ظهور کرده اند (فوبیا ی تکنولوژی) . از همان سالی که (1983) اولین تلفن های همراه به بازار آمدند، به سرعت جای خود را در میان اجتماع یافتند. دانشمندان ادعا کردند که تلفن های همراه را احتمالا می توان از جمله  اعتیاد های بدون مخدر قرن 21 دانست و اینکه دانشجویان ممکن است حدود نه ساعت از روز را به استفاده از موبایل های خود اختصاص دهند که ممکن است منجر به وابستگی به این تکنولوژی ها شود و آنها را به هدایت کنندگان زندگی مدرن تبدیل کند و تعریفی کامل از تناقض در تکنولوژی را به دست بدهد که هم آسان کننده ی کار است و برده کننده به خود!!!

 مطالعه ی انجام شده توسط شرکت SecurEnvoy  نشان داد که افراد جوان و نوجوانان بیشتر در معرض خطر نوموفوبیا هستند. همان تحقیق نشان داد که 77% درصد از نوجوانان هنگام از دست دادن موبایل، اضطراب و نگرانی را از خود بروز داده اند که عموماً 25 الی 34 ساله هستند و میانگین 55 سال سن دارند. علائم روانشناسی که باید در فردی که به این عارضه مبتلاست ، پیدا کرد، عبارتند از :

• خود پنداری های منفی
• احساس کمبود سن
• عزت نفس بسیار پایین
• درون گرایی و یا برون گرایی بسیار شدید
• عمل بدون داشتن هدف
• احساس ضرورت
• حساسیت جویی

در میان دانش آموزان ، داشتن تماس های تلفنی بسیار زیاد منجر به کاهش معدل و ضعف عملکرد در مدرسه ، نسبت به دانش آموزانی شده است که تقریبا هیچ استفاده از تلفن همراه نداشته اند و به صورتی بسیار منفی منجر به نارضایتی از زندگی شده است. کاهش معدل می تواند ، عمدتا نتیجه ی استفاده ی بیش از حد از تلفن همراه یا استفاده ی بیش از حد از کامپیوتر باشد و یا در هنگام کلاس و یا انجام دادن تکالیف، حواس شان را به سوی موبایل های خود جلب کرده اند. استفاده ی بیش از حد از موبایل ممکن است اضطراب را به دلیل حضور دائم در شبکه های اجتماعی زیاد تر کند.