اختلال پارانوئید چیست؟

اختلال شخصیت پارانوئید (Paranoid Personality Disorder) و یا اختلال پارانوئید تعریفی از شخصیت شکّاک و بی اعتماد است. اختلال شخصیت پارانوئید در فارسی به اختلال شخصیت بد گمان نیز ترجمه شده است که ترجمه ی درستی از این اختلال می باشد. در این نوع از اختلال فرد احساس می کنید که مسئولیت احساسات خودش بر عهده ی خودش نیست و بر عهده ی دیگران می باشد. این بیماران اغلب متخاصم و خشمگین هستند ، تحریک پذیری بسیار بالایی دارند و به اصطلاح زود از کوره در می روند.

افرادی که شخصیت پارانوئیدی هستند اغلب متعصب و جزم هستند و برای محکومیت قانونی دیگران شروع به جمع آوری مدارک می کنند تا نارسایی هیجانی خود را سرکوب کنند. اندیشه ها و افکار شخصیت پارانوئید تحت تاثیر قرار می گیرند، افراد مبتلا به اختلال معمولا می توانند امورات زندگی خود را به راحتی پیش ببرند، اما زندگی آنها ممکن است محدود و منزوی باشد. در اختلال شخصیت پارانوئید فرد مبتلا با ظن و شک، رفتار دیگران را مورد تحلیل و واکاوی قرار می دهد، او رفتار اطرافیانش را تهدید آمیز، تحقیر کننده و آسیب زننده تلقی می کند. افرادی که به اختلال شخصیت پارانوئید مبتلا هستند نمی توانند قبول کنند و یا اعتراف کنند که چه احساساتی نسبت به دیگران دارند، احساس ترس ، سو استفاده و خیانت نسبت به دیگران در این گونه افراد بسیار زیاد است. معمولا از رفتار ها – گفتار های بسیار عادی و معمولی اطرافیان برداشت شخصی و غلطی دارند که باعث ایجاد رنجیدگی و خشم می شود و تا مدت ها این حس را درون خود نگه می دارند و حتی می توانند آن را بیش تر و قوی تر کنند.

دامنه ی همه گیری بیماری پارانوئید

میزان ابتلا افراد به اختلال شخصیت پارانوئید 0.5 الی 2.5 از جمعیت عمومی است. بیمارانی که سابقه ی آلکسی تایمیا و یا اسکیزوفرنی دارند ، تقریبا هیچ وقت خودشان برای درمان تلاشی نمی کنند و اغلب اگر برای درمان شان تلاشی صورت بگیرد سعی می کنند که رنجیدگی و یا نارسایی خود را پنهان کنند. اختلال شخصیت پارانوئید بیشتر در میان مردان شایع تر است و به نظر نمی رسد که الگویی خانوادگی داشته باشد.

تشخیص اختلال شخصیت پارانوئید

بیماران مبتلا به اختلال شخصیت پارانوئید ممکن است که در حین معاینه ی روان شناسی رسمی و عادی به نظر برسند و ممکن است از اینکه در مقابل روانشناس ایستاده اند ناراحت باشند ، بعضی ها احساس می کنند که کمک گرفتن از روان شناس باعث ایجاد ناراحتی می شود. تنش های عضلانی، ناتوانی از آسودگی و انبساط عضلات و جستجو در محیط برای یافتن سرنخ هایی در آن، ممکن است در این بیماران دیده شود. حالت های عاطفی بیماران اغلب جدی و غیر مطایبه آمیز است. برخی از تشخیص های پیش فرض در روان شناسی بیان میکنند که افراد پارانوئید در بحث و جدل هایشان کار های اشتباه انجام می دهند. در جریان سیال ذهن آنها شواهدی از فرافکنی ، پیش داوری و گاه افکار انتساب به خود دیده می شود.

علائم اختلال شخصیت پارانوئید، بر اساس ملاک های کتاب DSM-IV

• داشتن تصور فریب و افتراق نسبت به دیگران، فکر می کنند که دیگران قصد فریب شان را دارند.
• حس شک و ذهن نسبت به وفا داری دیگران.
• مسائل شخصی زندگی خود را منفی نگه می دارند.
• به کسی اعتماد ندارند.
• اطرافیان شان را هرگز نمی بخشند.
• کینه توز هستند.
• بسیار حساس و انتقاد ناپذیر هستند.
• با خشم و عصبانیت واکنش نشان می دهند.
• هر چیزی را سریع تلافی می کنند.
• تصور می کنند که دیگران قصد حمله به شخصیت آنها را دارند.
• بدون اینکه دلایل واقعی و متقن داشته باشند به همسر خود مشکوک می شوند.
• نگاه های تصادفی دیگران را بد تلقی می کنند.
• روابط شان با دیگران خیلی سرد است و فاصله ی خود را با دیگران حفظ می کنند.
• شخصیتی حسود دارند و نمی توانند آرام باشند.
• همیشه حق با آنهاست و خود را مسئول هیچ کاری نمی دانند.
• نمی توانند آرامش خود را حفظ کنند.
• برخورد شان با دیگران خصمانه است.
• بسیار اهل دعوا و مرافعه هستند.

ویژگی های بالینی و خصایص افراد پارانوئید

مهم ترین ویژگی اختلال شخصیت پارانوئید ، داشتن حس بی اعتمادی و شکاکیت نسبت به دیگران است که علائمی آنها به صورت تمایلی است . تمایلات پارانوئیدی در اوایل بزرگسالی شروع می شوند و در زمینه های مختلف نمود می یابند و خود را نمایش می دهند. افراد پارانوئیدی تقریبا همیشه منتظر هستند که دیگران به طریقی آن ها را استثمار کنند یا به آنها ضرر برسانند. افراد دچار اختلال پارانوئید در بسیاری از مواقعی بی هیچ توجیهی ، در وفاداری یا صداقت دوستان و همکاران خود تردید و شک می کنند. این گونه افراد اغلب حسادت مرضی دارند و در وفاداری همسر یا شریک جنسی خود بی دلیل شک می کنند. اینگونه بیماران در واقع احساسات خودشان را برون ریزی می کنند و دفاع آنها را می توان از نوع شخصیت های فرافکنی به حساب آورد، یعنی تکانه ها و هیجاناتی که برایشان قابل پذیرش است را به دیگران نسبت می دهند. افکار انتساب به خود و خطا های ادراکی ای که قابل دفاع منطقی است ، در این بیماران بسیار شایع است. بیماران مبتلا به اختلال پارانوئید ، حالت عاطفی محدودی دارند و به نظر می رسد فاقد هر گونه احساس و هیجانی باشند. آن ها از اینکه مستدل و عینی می اندیشند، به خود بسیار ارزش می دهند و به خود می بالند، ولی در واقعیت اصلا اینگونه نیست. افراد پارانوئید آدم های گرمی نیستند و قدرت و منزلت افراد آن ها را تحت تاثیر قرار میدهد و به آنها دقیقاً اهمیت می دهند .. مثلا اگر کسی بیمار باشد و یا از نظر جسمی ضعیف باشد، او را مورد تحقیر و حقارت قرار می دهند. افرادی که دچار اختلال پارانوئید هستند ممکن است که در موقعیت های اجتماعی آدم های فعال و کارا به نظر برسند، حال آنکه اغلب دیگران را فقط می ترسانند یا افراد را به جان هم می اندازند.

سیر اختلال پارانوئید و پیش آگاهی

هیچ گونه مطالعه دراز مدت و دالی در مورد اختلال شخصیت پارانوئید صورت نگرفته است. اختلال شخصیت پارانوئید در برخی از بیماران، مادام العمر و در برخی دیگر بهبود می یابد. برخی دیگر با پخته شدن و تربیت شدن این اختلال را مخفی می کنند و با نشان دادن خصوصیات اخلاقی و اخلاقی مدارانه نسبت به خود سعی در صحیح نشان دادن خود هستند، اما دچار اختلال پارانوئید هستند و تا آخر عمرشان با این بیماری دست به گریبان خواهند بود. مشکلات شغلی و زناشویی هم در این بیماران بسیار شایع است. به دلیل نحوه ی تفکر و رفتار افراد پارانوئیدی، ممکن است این افراد توانایی خود را در حفظ ارتباطات اجتماعی به تدریج از دست بدهند و یا نتوانند در محیط های شغلی ، تحصیلی و یا اجتماعی به خوبی عمل کنند. این گونه افراد درگیر دعوا های حقوقی با دیگران می شوند و برای اینکه بتوانند افراد را مجازات کنند مرتب از آنها شکایت می کنند. از هم پاشیدن خانواده، از دست دادن شغل و حتی مسکن و پول نیز از دیگر خطراتی است که افراد پارانوئیدی را به شدت درگیر می کند.

درمان بیماری توسط روانشناس

درمان اختلال پارانوئید توسط روانشناسان نوعی روان درمانی بسیار تخصصی محسوب می شود. روانشناس در تمامی سطوح و مراحل برخورد با بیماران پارانوئیدی باید صداقت کامل خود را نمایش دهد و با این گونه بیماران رو راست باشد. اگر به دلیلی تناقض یا اشتباهی – مثلا دیر آمدن در جلسه های روان درمانی _ قصوری متوجه روانشناس شد، بهتر است که روانشناس صداقانه عذر خواهی کند، نه که در دفاع از خود توجیه و دلیل بیاورد. روان شناس باید رفتاری بسیار جدی و مناسب در مورد فرد پارانوئید از خودش نشان دهد و با بیمار پارانوئیدی خیلی گرم و صمیمی نباشد. روان شناس همواره باید به یاد داشته باشد که اعتماد و تحمل روابط صمیمانه برای بیماران مبتلا به اختلال مشکل است. لذا در روان درمانی فردی باید بسیار مراقب بود.

سخن پایانی

 در اختلال شخصیت پارانوئید فرد مبتلا با ظن و شک، رفتار دیگران را مورد تحلیل و واکاوی قرار می دهد، او رفتار اطرافیانش را تهدید آمیز، تحقیر کننده و آسیب زننده تلقی می کند. افرادی که به اختلال شخصیت پارانوئید مبتلا هستند نمی توانند قبول کنند و یا اعتراف کنند که چه احساساتی نسبت به دیگران دارند، احساس ترس ، سو استفاده و خیانت نسبت به دیگران در این گونه افراد بسیار زیاد است. معمولا از رفتار ها – گفتار های بسیار عادی و معمولی اطرافیان برداشت شخصی و غلطی دارند که باعث ایجاد رنجیدگی و خشم می شود و تا مدت ها این حس را درون خود نگه می دارند و حتی می توانند آن را بیش تر و قوی تر کنند. کارشناسان مجرب و روانشناسان متخصص در وب سایت بالینی امانی دات کام آماده ی خدمات رسانی به کلیه هموطنان در تمامی نقاط ایران هستند. در صورتی که به اختلال پارانوئید دچار هستید می توانید با استفاده از سیستم دریافت نوبت اینترنتی وب سایت بالینی امانی دات کام وقت مشاوره ی خود را جهت درمان این اختلال رزرو کنید. 

دریافت نوبت مشاوره برای اختلال پارانوئید